To już ósmy artykuł z serii “Mamo, patrz jak się rozwijam”, w których opowiadam o różnych sferach rozwoju dzieci oraz pokazuję pomoce, które można wykorzystać podczas ćwiczeń. Dziś bierzemy pod lupę pamięć. Chciałabym opowiedzieć Wam czym ona jest, jakie są jej rodzaje, dlaczego warto ją ćwiczyć, a na końcu – jak to robić?
Pamięć to nic innego jak zdolność do zapamiętywania, przetwarzania i odtwarzania w dowolnej chwili informacji. Jak działa?
W zapamiętującym mózgu działa sieć połączeń między komórkami nerwowymi. Każda z komórek nerwowych łączy się z dziesięcioma tysiącami innych. Takie połączenie nazywane jest synapsą. Powstaje w wyniku impulsów elektrycznych i reakcji chemicznych, a te z kolei wywoływane są przez bodźce zewnętrzne. To synapsy tworzą naszą pamięć, a ich liczba wzrasta w miarę uczenia się nowych rzeczy. (źródło: http://www.fokus.tv/news/sekrety-ludzkiej-pamieci-czy-wiesz-na-czym-polega-i-jak-dziala-mechanizm-zapamietywania/1769).
Pamięć rozpoczyna się rozwijać już w życiu płodowym. Od najmłodszych lat zapamiętujemy obrazy, zapachy, smaki, dźwięki. Jestem pewna, że każdy z Was zgodzi się ze stwierdzeniem, że dobrze funkcjonująca pamięć dziecka, jest jego wielką podporą w nauce szkolnej i całym życiu. Podczas terapii logopedycznej skupiamy się na ćwiczeniu i kształtowaniu dwóch rodzajów pamięci:
- PAMIĘĆ SYMULTANICZNA (PRAWOPÓŁKULOWA)
Przechowuje informacje w prawej mózgu. Rozpoznaje bodźce na zasadzie podobieństwa, całościowo (globalnie). Dzięki temu rodzajowi pamięci, zapamiętujemy między innymi muzykę i melodie, ciągi zautomatyzowane cyfr, twarze innych osób, rzeczowniki w mianowniku.Ćwiczenia pamięci symultanicznej są łatwiejsze i właśnie z tego powodu zawsze od nich rozpoczynamy. Jak wykonać ćwiczenie pamięci symultanicznej?
- Rozpoczynamy od pokazu 2 obrazków, później zwiększamy stopniowo ich ilość.
- Przygotuj dwa identyczne zestawy elementów – dla Ciebie i dziecka.
- Najważniejsze – prezentujemy dziecku wszystkie obrazki RÓWNOCZEŚNIE. W praktyce wygląda to tak: zasłoń się dużym zeszytem. Następnie ułóż za nim wzór z 2 (i kolejno więcej) elementów (to mogą być obrazki, kształty, kolory). Teraz podnieś “kurtynę” – dziecko może patrzeć na układ obrazków przez 3 SEKUNDY. Zasłoń z powrotem. Teraz odsłoń obrazki dziecka (do tej pory jego zestaw musi być cały czas zasłonięty, aby go nie rozpraszał) i poproś, aby ułożyło pod spodem tak samo.
- Obrazki zawsze układaj w linii poziomej.
2. PAMIĘĆ SEKWENCYJNA (LEWOPÓŁKULOWA)
Przechowuje informacje w lewej (językowej) półkuli mózgu. Analizuje je wg programu “krok po kroku”, sekwencyjnie i linearnie. Dzięki pamięci sekwencyjnej zapamiętujemy kolejność dźwięków (wyrazy), kolejność wyrazów (zdania). Pozwala nam ona prawidłowo rozwijać system językowy, a podczas jego nabywania, ćwiczenia pamięci sekwencyjnej są wręcz niezbędne. Jak prawidłowo ćwiczyć pamięć sekwencyjną?
- Rozpoczynamy od pokazu 2 obrazków, później zwiększamy stopniowo ich ilość.
- Przygotuj dwa identyczne zestawy elementów – dla Ciebie i dziecka.
- Prezentujemy dziecku elementy SEKWENCYJNIE – ELEMENT PO ELEMENCIE. Jak to działa? Zakryj obrazki dziecka. z Twojego zestawu weź do ręki dwa (potem stopniowo więcej) obrazki. Pokaż dziecku jeden obrazek przez 3 SEKUNDY, po tym czasie odwróć go nadrukiem do spodu. Teraz pokaż kolejny obrazek przez 3 SEKUNDY i znów odwróć nadrukiem do spodu. Jeśli pokazałaś wszystkie obrazki, odsłoń teraz zestaw dziecka i poproś aby ułożyło obrazki tak samo.
- Uwaga! Zwracaj uwagę, aby dziecko układało obrazki od strony lewej do prawej.
Zarówno w ćwiczeniach pamięci symultanicznej jak i sekwencyjnej, po dołożeniu obrazków przez dziecko pod spodem, następuje etap SPRAWDZANIA. Możesz wykonywać go Ty, a może Uczeń (zobaczysz jak go to ucieszy! 🙂 ). Po prostu odsłońcie przesłonę zasłaniającą Twój zestaw w pamięci symultanicznej lub odwracajcie obrazki w pamięci sekwencyjnej. Możecie zapisywać sobie punkty, zamieniać się rolami (wtedy to dziecko jest nauczycielem, a Ty uczniem).
Co da dobrze wyćwiczona pamięć Twojemu dziecku?
- To gwarancja prawidłowego funkcjonowania w świecie.
- Pomoc i jeden ze środków do nabywania systemu językowego.
- Rozwój koncentracji i uwagi.
- Pewność siebie.
- Lepszy start w procesie nauki szkolnej.
- Szybsze i łatwiejsze przyswajanie wiedzy.
Tyle teorii. Czas na drugą część posta 🙂 Często piszecie do mnie, jakie pomoce warto kupić, aby móc dzięki nim poćwiczyć pamięć. Specjalnie dla Was przejrzałam moje pomoce dydaktyczne znajdujące się w moim gabinecie, a także poprosiłam o pomoc Wydawnictwo Epideixis 🙂 Tak jak zawsze, tak i tym razem nie zawiodłam się 🙂 Pomoce zaproponowane przez nich są fantastyczne i już nie mogę się doczekać kiedy pokażę je moim Małym Podopiecznym! 🙂
Do tej pory pokazałam Wam już wiele produktów, które możecie znaleźć u Wydawnictwa Epideixis. Czy wiecie, że wiele z nich możecie wykorzystać właśnie w ćwiczeniach pamięci? 🙂 Zobaczcie:
Stonoga Agata
Świetnie sprawdzi się w przypadku ćwiczeń pamięci symultanicznej (układ kolorów). Pamięć sekwencyjną też spokojnie dzięki niej poćwiczycie – jednak zamiast odwracania obrazkiem do dołu, będziecie musieli zakrywać je kolejno np.: kubeczkami po każdorazowej prezentacji przez 3 sekundy.
Drążki edukacyjne
Dzięki drążkom edukacyjnym możecie z powodzeniem zaplanować i przeprowadzić ćwiczenia pamięci sekwencyjnej. Dziecko będzie miało prezentowany układ klocków w różnych kształtach i kolorach (wersja trudniejsza, zdjęcie 1) lub w jednym kolorze i kształcie (tu musi zapamiętać ilość – to wersja łatwiejsza, zdjęcie 2).
Klocki Dienesa
Jeśli jesteście szczęśliwymi posiadacza Klocków Dienesa, macie tym samym gotowy pakiet do ćwiczeń zarówno pamięci symultanicznej jak i sekwencyjnej. Ćwicząc pamięć sekwencyjną możecie wybrać zestaw różnych kształtów w jednym kolorze lub takich samych kształtów w różnych kolorach. Podczas ćwiczeń pamięci lewopółkulowej musicie mieć zestaw przedmiotów natychmiast zasłaniających każdą 3- sekundową prezentację elementu.
Ćwicząc pamięć symultaniczną, możecie np.: próbować zapamiętać i odtworzyć układ klocków (zdjęcie obok).
Studnia Jakuba
I znów dwie możliwości – albo ćwiczymy pamięć sekwencyjną i pokazujemy kolejno kolory każdorazowo je zakrywając po upływie 3 sekund, albo ćwiczymy pamięć sekwencyjną.
W tym drugim przypadku mamy dwie możliwości – albo układamy sekwencję kolorów (dziecko zapamiętuje kolejność kolorów), albo wzór z jednego koloru (dziecko zapamiętuje kolor i kształt zbudowany).
TRES
Tres ma tylko dwa kolory, ale z powodzeniem sprawdzi się podczas ćwiczeń pamięci sekwencyjnej (ciekawe kto zapamięta kolejno prezentowany układ kolorów: żółty-czerwony-czerowny-żółty-czerwony-żółty? 😀 ). W przypadku ćwiczeń pamięci symultanicznej, możemy wykorzystać drewnianą podstawę, która znajduje się w zestawie. Układamy wzór, prezentujemy go dziecku przez 3 sekundy, zasłaniamy. Zadaniem dziecka jest odtworzenie takiego samego wzoru pod spodem:
Pokazałam Wam jak wykorzystać znane nam już pomoce od pus.pl. Czas na NOWOŚCI! 🙂 Zobaczcie moje propozycje, które usprawnią pamięć Waszych Maluchów:
Bajeczki usprawniające pamięć dziecka
Świetna książeczka, w której znajdziecie mnóstwo króciutkich opowiadań. Po każdym z nich zamieszczone są pytania, które zadajemy dziecku po przeczytaniu. Sprawdzi i pobudzi to nie tylko pamięć dziecka, ale także jego koncentrację na słowie usłyszanym, a także rozwinie jego wyobraźnię. Dla mnie bomba! 🙂
Antek bystre oczko
Książeczka edukacyjna, która doskonale sprawdzi się nie tylko w domu, ale także w gabinecie logopedycznym. Zawiera wiele bardzo różnorodnych zadań poprawiających koncentrację, pamięć, wyszukiwanie informacji, koordynację-wzrokowo ruchową. Każdy Maluch będzie zachwycony i nawet nie zauważy, że jego świetna zabawa jest… nauką! 🙂
PUS – Wyliczanki, rymowanki
Kolejna książeczka z serii PUS- ów to bogato ilustrowany zbiór rymowanych wierszyków dla dzieci, wyliczanek i krótkich piosenek. Dzięki książeczkom, dzieci będą miały okazję tworzyć własne rymowanki, uczyć się na pamięć nowych rymowanek, doskonalić swoją wymowę, poszerzać słownictwo. Zdecydowanie pomoc warta uwagi!
Memo przestrzenne – owoce i warzywa
Memo przestrzenne to świetna pomoc, którą z pewnością wykorzystacie podczas wielu ćwiczeń. Zawiera 12 par drewnianych klocków, z których część jest kolorowa a część w kolorze drewna. Klocki są kształtami owoców i warzyw. Oprócz tego znajdziecie 12 drewnianych klocków – domków z otworami, w które odpowiednio wpasowują się klocki. Zestaw zawiera także drewniane daszki, które posłużą do zakrywania klocków w domkach.
Memo przestrzenne wykorzystacie podczas ćwiczeń pamięci symultanicznej (układ kształtów owoców, który dziecko musi zapamiętać), sekwencyjnej (kolejna prezentacja klocków w domkach, a następnie zakrywanie ich kolejno drewnianymi daszkami). Oprócz tego, w instrukcji znajdziecie wiele innych ciekawych pomysłów na wykorzystanie zestawu. Na pewno możecie grać dzięki niemu w klasyczne memory (kto szybciej odnajdzie pary takich samych klocków?). Możecie także bawić się w zgadywanie – po umieszczeniu wszystkich klocków w domkach – otworach, dziecko zakrywa je daszkami, a następnie próbuje odgadnąć jaki owoc lub warzywo ukryło się pod daszkiem. Świetna, solidnie wykonana, “niezniszczalna” pomoc 🙂
Ćwiczenia pamięci symultanicznej i sekwencyjnej
Ogromny zestaw z mnóstwem możliwości ćwiczeń pamięci symultanicznej i sekwencyjnej. W tekturowej teczce znajdziecie 20 pięknych ilustracji formatu A4 oraz 36 plakietek. Wszystkie ćwiczenia uwzględniają dwa poziomy trudności, dzięki czemu będą dostosowane dla dzieci, które dopiero rozpoczynają swoją przygodę z ćwiczeniami pamięci, jak i dla tych bardziej zaawansowanych. Oprócz standardowego wzorca ćwiczeń pamięci symultanicznej i sekwenycjnej, który opisywałam Wam w tym poście, znajdziecie inne propozycje autorki (m.in.: zapamiętywanie układu plakietek na dużej ilustracji, przypominanie sobie jakiego elementu brakuje). Świetna pomoc, dająca mnóstwo możliwości ćwiczeń pamięci.
